Η έναρξη του Δημοτικού σχολείου είναι ένα σημαντικό ορόσημο για το παιδί και την οικογένειά του. Η ομαλή μετάβαση και η προσαρμογή παίζουν καθοριστικό ρόλο για τη στάση που θα υιοθετήσει το παιδί απέναντι στο σχολείο και την επιθυμία του να βρίσκεται εκεί. Οι κοινωνικές σχέσεις, η αλληλεπίδραση με τον πρώτο δάσκαλο και η παρουσία του στο σχολικό πλαίσιο θα επηρεάσουν σημαντικά την αυτοεικόνα του. Είναι λοιπόν απαραίτητο να δοθεί ιδιαίτερη σημασία σε κάποιους παράγοντες, για να νιώσει το παιδί σίγουρο, αυτόνομο και ασφαλές στο νέο περιβάλλον!
Δημιουργήστε Θετική Προσμονή
Μιλήστε στο παιδί σας για το σχολείο με θετικό τρόπο, συζητώντας για τις νέες εμπειρίες που θα βιώσει, τους φίλους που θα γνωρίσει και τα ενδιαφέροντα πράγματα που θα μάθει. Μπορείτε να διαβάσετε βιβλία για την πρώτη μέρα στο σχολείο ή να δείτε και να σχολιάσετε βίντεο που δείχνουν τη σχολική ζωή. Αυτό θα βοηθήσει να αναπτυχθούν θετικά συναισθήματα και να μειωθεί το άγχος.
Ξεφυλλίστε τα νέα βιβλία, διαλέξτε μαζί τα υλικά του σχολείου (αν έχετε χρόνο), την τσάντα τους, κολλήστε αυτοκόλλητα και γράψτε μαζί τις ετικέτες... αυτή η προετοιμασία και η συμμετοχή μεγεθύνει την ανυπομονησία να γνωρίσει τον νέο κόσμο που ανοίγεται μπροστά του!
Αναμενόμενα Συναισθήματα και Αντιδράσεις
Τα παιδιά ενδέχεται να βιώσουν ένα εύρος εναλλασσόμενων συναισθημάτων από ενθουσιασμό μέχρι άγχος και φόβο. Είναι φυσιολογικό να υπάρχουν ανάμεικτες αντιδράσεις τις πρώτες μέρες του σχολείου. Μερικές από αυτές είναι:
Άγχος αποχωρισμού, αναστάτωση
Ειδικά τις πρώτες μέρες, πολλά παιδιά νιώθουν άγχος κι ανασφάλεια να αποχωριστούν τους γονείς τους, παρά το γεγονός ότι έχουν φοιτήσει στο Νηπιαγωγείο. Το νέο σχολικό περιβάλλον, οι άγνωστοι συμμαθητές, ειδικά αν φοιτά σε ένα σχολείο που δεν ακολούθησαν οι συμμαθητές από το προηγούμενο, το νέο πρόσωπο αναφοράς, ο δάσκαλος και κυρίως η συνθήκη "αίθουσα-θρανίο-πρόγραμμα-μαθήματα-προσδοκίες" φαντάζει "βουνό" και δεν γνωρίζει πώς να τη διαχειριστεί.
Πιθανόν δε τις πρώτες μέρες "το πρόγραμμα" να φαίνεται ατελείωτο! Υπομονή, σταθερότητα και αιτιολόγηση των συναισθημάτων του (π.χ. Καταλαβαίνω πως ίσως νιώθεις πιεσμένος επειδή... ) θα βοηθήσουν το παιδί να αναγνωρίσει όσα βιώνει και να προσαρμοστεί.
Διηγηθείτε τη δική σας "πρώτη ήμερα" στο σχολείο... έτσι το παιδί σας θα αναλογιστεί πως νιώθει κάτι που όλοι έχουμε βιώσει. Βεβαιώστε το πως δεν είναι κακό να νιώθει έτσι, ούτε αποτέλεσμα δικής του υπαιτιότητας/ανεπάρκειας, ούτε ότι είναι ανακόλουθο κάποιας υποτιθέμενης προσδοκίας σας/ του νέου ρόλου του!
Ενθουσιασμός
Τα παιδιά ενδέχεται να είναι ενθουσιασμένα με τις νέες εμπειρίες/δραστηριότητες και τους φίλους που θα γνωρίσουν. Συνήθως απολαμβάνουν την αίσθηση ότι είναι "μεγάλοι" και πάνε "Σχολείο". Αυτό τους κινητοποιεί να εξερευνήσουν τη νέα συνθήκη. Ενισχύστε τον ενθουσιασμό τους σαν αντιστάθμισμα στα αρνητικά συναισθήματα που αναμενόμενα ξεπροβάλλουν!
Όταν επιστρέψουν, ζητήστε τους να σας πουν τα νέα τους και να μοιραστούν τα συναισθήματά τους. Ακούστε με προσοχή όσα έχουν να σας πουν και επιδοκιμάστε την προσπάθεια τους να ενταχθούν στο νέο πλαίσιο.
Κούραση
Η προσαρμογή στη νέα ρουτίνα μπορεί να επιφέρει κούραση. Οι απαιτήσεις είναι διαφορετικές και το παιδί είναι συνεχώς σε εγρήγορση και αναμονή για το τι θα ακολουθήσει. Η διαδικασία εξοικείωσης με τους χώρους, τα πρόσωπα, τη ρουτίνα και την αίσθηση του χρόνου που περνά είναι κοπιαστική. Είναι σε μια συνεχή επαγρύπνηση να εμπεδώσει τους κανόνες. π.χ. για τις σειρές, για το πότε πάμε τουαλέτα, πώς ζητάμε τον λόγο, ποια είναι η αυλή, με ποιους και πώς μπορεί να αλληλεπιδράσει.
Κι όλα αυτά μετά από ένα ξεκούραστο, ξένοιαστο καλοκαίρι!
Η Συμβολή του γονέα
Να θυμάστε το κάθε παιδί έχει τον ρυθμό του γι' αυτό εξοπλιστείτε με υπομονή και σεβασμό. Θα χρειαστεί πολλές φορές να επαναλάβετε οδηγίες μέχρι να κατακτηθεί η ρουτίνα προετοιμασίας για το σχολείο, για την φοίτηση και την μελέτη στο σπίτι. Συνήθως, το χρονικό διάστημα κοντά στις διακοπές των Χριστουγέννων αρχίζει να παρατηρείται μια κανονικότητα και μια τυπικότητα στη ρουτίνα!
Είναι σημαντικό να εξασφαλίσετε ότι το παιδί σας κοιμάται αρκετά και τρέφεται σωστά. Ελέγξτε αν καταναλώνει το δεκατιανό που βάζετε στη σάκα του και ρωτήστε το για τη συχνότητα τουαλέτας τις ώρες του σχολείου. Είναι τομείς που μερικές φορές αμελούν τα παιδιά μέχρι να εγκλιματιστούν.
Ψυχοκοινωνική ενίσχυση
Ενθαρρύνετε το παιδί σας να εκφράζει τα συναισθήματά του και ακούστε προσεκτικά τις ανησυχίες του. Τα παιδιά σε αυτή την ηλικιακή ομάδα φεύγουν σταδιακά από τον εγωκεντρισμό και μαθαίνουν περισσότερο να ανήκουν σε ένα σύνολο σύμφωνα με τα στάδια ανάπτυξης. Μερικές φορές λοιπόν, αυτή η μετάβαση μπορεί να τα οδηγήσει να διηγηθούν τα γεγονότα με μεγέθυνση ή υπερβολή.
Δε σας ζητώ να υποτιμήσετε τα λεγόμενά του... κρατήστε τα και διερευνήστε τα με ψυχραιμία!
Αν αργότερα η εκδοχή της ιστορίας, είναι διαφορετική και με λιγότερη ένταση... ίσως υπήρχε η ανάγκη για προσοχή, αποφόρτιση και ανακούφιση... αν δείτε ότι του προκαλεί δυσφορία το γεγονός που αναφέρει ή η επαφή με κάποιο μαθητή/δάσκαλο, ενημερώστε τον υπεύθυνο δάσκαλο και βεβαιώστε το παιδί σας ότι θα το βοηθήσετε κατάλληλα.
Σταθείτε αρωγοί στην ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων, όπως συνεργασία και επικοινωνία μέσω παιχνιδιών και άλλων δραστηριοτήτων. Ενθαρρύνετέ το να κάνει φίλους και να συμμετέχει σε ομαδικές δραστηριότητες. Οι κοινωνικές επαφές είναι σημαντικές για την ψυχολογία του παιδιού και τη συμβίωση στη σχολική αίθουσα.
Είναι πιθανό να προκύψουν συγκρούσεις με άλλα παιδιά. Διδάξτε το να επιλύει τις διαφορές με θετικό τρόπο. Να το ενθαρρύνετε να αναζητά βοήθεια από τους δασκάλους του, όταν δυσκολεύεται είτε σε κάποιο νέο γνωστικό αντικείμενο, είτε στην επαφή του με κάποιο συνομήλικο.
Όταν υπάρξει χρόνος, προσπαθήστε να ενισχύσετε την αλληλεπίδραση του με έναν μαθητή που φαίνεται να ταιριάζει ή αναφέρει συχνά. Συνήθως, το πρώτο κάλεσμα γνωριμίας είναι καλύτερο να αφορά ένα παιδί, έτσι ώστε να βρουν τον τρόπο να επικοινωνήσουν και να δεθούν. Αν η ομάδα παιχνιδιού είναι 3 παιδιά, μαζί με το δικό σας, υπάρχει το ενδεχόμενο να ταιριάξουν οι δυο και ο τρίτος να μείνει μόνος. Υπενθυμίζουμε ότι τώρα μαθαίνουν να αναπτύσσουν πιο σταθερές κοινωνικές δεξιότητες.
Καθιερώστε ρουτίνα
Η καθιέρωση ρουτίνας θα βοηθήσει το παιδί σας να αισθανθεί ασφαλές και να προσαρμοστεί γρηγορότερα στο νέο του περιβάλλον. Φροντίστε να έχετε σταθερές ώρες ύπνου, γεύματα και παιχνίδι. Επίσης, μπορείτε να δημιουργήσετε μια ρουτίνα που θα περιλαμβάνει το ντύσιμο, το πρωινό και την προετοιμασία της σχολικής τσάντας κάτι που θα ενισχύσει την αυτονομία του και τη διαχείριση του χρόνου . Γνωρίζοντας τις προσδοκίες σας και τις "υποχρεώσεις" τους νιώθουν πιο οριοθετημένα και ικανοποιημένα από τον εαυτό τους και σίγουρα ανεξάρτητα. Το ίδιο ισχύει και για τη ρουτίνα μελέτης που μπορείτε να δομήσετε με την αρωγή του εκπαιδευτικού.
Συνεργασία με τον δάσκαλο
Είναι σημαντικό να υπάρχει ανοιχτή επικοινωνία με τον δάσκαλο. Μην διστάζετε να ρωτάτε για την πρόοδο του και να εκφράζετε τυχόν ανησυχίες. Πολλά σχολεία προσφέρουν ενημερώσεις για τις δραστηριότητες και την εξέλιξη των παιδιών. Πληροφορηθείτε για τα μέσα επικοινωνίας που χρησιμοποιεί το σχολείο σας.
Δείξτε εμπιστοσύνη στο δάσκαλο του παιδιού σας και δώστε του χρόνο να γνωρίσει ουσιαστικά και να κερδίσει τους μαθητές, να δημιουργήσει το κατάλληλο κλίμα και τη ρουτίνα τάξης. Ακόμη και αν διατηρείτε τις επιφυλάξεις σας, αποφύγετε να εκφράζεστε αρνητικά για εκείνον μπροστά στο παιδί... αυτή η στάση δυσχεραίνει σίγουρα την επαφή του παιδιού με τον δάσκαλο και τη διάθεση του να πάει σχολείο.
Για οτιδήποτε προκύψει που σας κάνει να νιώθετε αμήχανα, είναι προτιμότερο να επικοινωνήστε με τον ίδιο και να εκφράσετε το πώς αισθάνεστε.
Καλή αρχή στον κόσμο της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης!
