Διδάσκοντας στα παιδιά την ισορροπία ανάμεσα στη χαρά και την απογοήτευση
Η θεμελιώδης λειτουργία που επιτελούν τα συναισθήματα είναι να μας βοηθούν να κατανοήσουμε τον εαυτό μας και τον κόσμο γύρω μας. Για το λόγο αυτό είναι σημαντικό τα παιδιά να μπορούν από νωρίς να κατανοούν τις συναισθηματικές αντιδράσεις των ίδιων και των άλλων , να δίνουν ένα νόημα σε αυτές, αλλά και να μάθουν να διαχειρίζονται τα συναισθήματα τους με υγιή τρόπο.
Το σημαντικότερο βήμα στο εγχείρημα αυτό είναι να βοηθήσουμε τα παιδιά να αναγνωρίσουν τα συναισθήματα τους. γιατί συχνά δυσκολεύονται να εκφραστούν καθώς δεν μπορούν να αναγνωρίσουν ή να κατανοήσουν τι νιώθουν.
Πώς εκδηλώνονται αυτά τα συναισθήματα;
Η χαρούμενη διάθεση τους μπορεί να πάρει τη μορφή ενός φωτεινού προσώπου , γέλιου ή ακόμα και μιας έντονης, υπερβολικής και ενθουσιώδους κινητικότητας. Αρκεί να σκεφτούμε τον ενθουσιασμό τους όταν ανακοινώνουμε ότι θα συναντήσουμε τους αγαπημένους τους φίλους ή θα φάμε το αγαπημένο τους φαγητό !
Από την άλλη μεριά, η απογοήτευση μπορεί να εκδηλωθεί μέσα από κλάμα, μούτρα, εσωστρέφεια, θυμό ή και με επιθετικότητα, όπως για παράδειγμα όταν η προσπάθειά τους να συναρμολογήσουν ένα νέο παζλ , δε στέφθηκε με ιδιαίτερη επιτυχία ή όταν τελικά δεν μπορέσαμε να πραγματοποιήσουμε την υπόσχεση μας !
Τι χρειάζεται να κάνουμε;
Αυτές οι εκφράσεις είναι πιθανόν να μπερδέψουν κι εμάς ως γονείς και να παρερμηνεύσουμε το βαθύτερο συναίσθημα που κρύβεται πίσω από τόσο έντονες συμπεριφορικές εκδηλώσεις.
Τότε χρειάζεται να δώσουμε χρόνο στο παιδί να παρατηρήσει, να σκεφτεί και να επεξεργαστεί το συναίσθημα του, να ρωτήσουμε τι έχει συμβεί και αν μπορεί να μας περιγράψει τι νιώθει . Με τον τρόπο αυτό παρέχουμε τη δυνατότητα να αναπτύξει τις απαραίτητες δεξιότητες διαχείρισης των συναισθημάτων του και με τη δική μας βοήθεια και καθοδήγηση να αντιληφθεί τη συναισθηματική του εμπειρία.
Ακόμα και αν το συναίσθημα του χρωματίζεται αρνητικά λόγω της απογοήτευσης που νιώθει, είναι σημαντικό να μην σπεύσουμε να το διορθώσουμε εμείς για εκείνο ή να το παρηγορήσουμε με υλικά αγαθά , αλλά να του επιτρέψουμε να αναπτύξει τη δύναμη και την ανθεκτικότητα που θα το θωρακίσουν και στη μετέπειτα ζωή του.
Γιατί είναι σημαντικό να βιώνονται και τα δύο συναισθήματα;
Τόσο η χαρά όσο και η απογοήτευση αποτελούν έκφραση πολλών στιγμών της καθημερινότητας για ένα παιδί . Έτσι η χαρά ως θετικό συναίσθημα, μπορεί να αυξήσει την ικανότητα του να προσδίδει θετική χροιά στις καταστάσεις και αυξάνει τις δεξιότητες του να επιλύει προβλήματα. Αυτό ενισχύει την αυτοεκτίμηση του και νιώθει περισσότερο ικανό να αντιμετωπίσει τυχόν δυσκολίες.
Ενώ η απογοήτευση μπορεί να γίνει κινητήριος δύναμη του ώστε να αποδεχτεί αυτό που δεν μπορεί να ελέγξει , να συλλέξει πληροφορίες για το πως θα αντιμετωπίσει παρόμοιο πρόβλημα στο μέλλον, να επανεξετάσει τις προσδοκίες που έχει από τον εαυτό του και τους άλλους και να προχωρήσει στην επόμενη φάση ανάπτυξης με μεγαλύτερη ωριμότητα και πλουσιότερο σε εμπειρίες .
Διδάσκοντας στα παιδιά μας πως να εμπεριέχουν στη ζωή τους τη χαρά και την απογοήτευση , στην πραγματικότητα τους μαθαίνουμε πως να διαχειρίζονται ισορροπημένα καταστάσεις που έχουν αντιφάσεις και που θα συναντούν στη ζωή τους, συμβάλλοντας τελικά στη συναισθηματική τους ανάπτυξη.
Πηγές:
Gottman, J . “Η συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών”, εκδ. Πεδίο