Τα Χριστούγεννα είναι μια εποχή που ξεμυαλίζει μικρούς και μεγάλους. Είναι μια εποχή που όλα φαντάζουν δυνατά. Που όλα μπορούν να συμβούν. Που όλες οι επιθυμίες μας μπορούν να πραγματοποιηθούν. Η μαγεία των Χριστουγέννων απλώνεται παντού και μας ξεσηκώνει να γίνουμε και εμείς θαυματοποιοί προσφέροντας στον εαυτό μας, στην οικογένεια μας, στους οικείους μας και κυρίως στα παιδιά μας ότι και αν ζητήσουν. Η άρνηση μας θα σήμαινε πως η διάθεση των γιορτών θα χαλούσε και μοιάζει αδύνατον να συμβεί όταν οι βιτρίνες των καταστημάτων "βαραίνουν" από χιλιάδες υπέροχα αντικείμενα, από υπέροχα παιχνίδια. Πώς μπορούμε να ζητήσουμε από τα παιδιά να περιορίσουν τις επιθυμίες τους; Πώς μπορούμε να τους στερήσουμε την αφθονία που ονειρεύονται; Πώς μπορούμε να τους καταστρέψουμε τη μαγεία των Χριστουγέννων; Δεν μπορούμε και δεν θα το κάνουμε. Απλά γιατί η μαγεία των Χριστουγέννων βρίσκεται πολύ μακριά από τις καταναλωτικές μας υπερβολές. Βρίσκεται στο φως της αγάπης, της μεγαλύτερης δύναμης που υπάρχει στον κόσμο. Αυτό είναι άλλωστε και το μεγαλύτερο "θέλω" των παιδιών μας, η αγάπη μας. Τα δώρα είναι απλά ένας τρόπος για να επιβεβαιωθεί η ύπαρξη της ή να αντισταθμιστεί η απουσία της.
Μαθαίνουμε τι έχει αξία και σημασία στη ζωή
Είναι, λοιπόν, πολύ σημαντικό να έχουμε καλύψει πλήρως αυτό το πρώτο, το βασικότερο "θέλω" του παιδιού μας. Η αγάπη μας πρέπει να είναι δεδομένη, χωρίς περιορισμούς, χωρίς όρια. Αδιαπραγμάτευτη, ατέλειωτη, χωρίς ανταλλάγματα. Το παιδί πρέπει να την καρπώνεται όλο τον χρόνο και να την αναγνωρίζει σε κάθε έκφανση της ζωής του. Είναι πολύ πιο εύκολο να εξηγήσουμε πως δεν θα μπορέσουμε να ικανοποιήσουμε μια επιθυμία του, σε ένα παιδί που δεν έχει συνδέσει το δώρο με την αγάπη του γονιού. Εξηγούμε πως μεγαλύτερη σημασία έχει ο χρόνος που θα μοιραστούμε παίζοντας ένα παιχνίδι παρά το ίδιο το αντικείμενο. Τους μαθαίνουμε να λαμβάνουν ικανοποίηση από εσωτερικές διεργασίες και να μην βασίζεται η ευτυχία τους σε υλικά αγαθά και εξωτερικούς παράγοντες. Οι περισσότεροι από εμάς μεγαλωμένοι με λιγότερα και πιο απλοϊκά παιχνίδια είμαστε σε θέση να δώσουμε στα παιδιά μας να καταλάβουν ότι ο μόνος λόγος που θυμόμαστε τα παιχνίδια μας είναι γιατί συντρόφευσαν τα παιδικά μας χρόνια. Γιατί παίζοντας με αυτά ανακαλύψαμε ικανότητες, δημιουργήσαμε συναισθήματα, αποθηκεύσαμε αναμνήσεις. Ας ήταν λίγα, ας ήταν απλοϊκά.
Κάτι επίσης πολύ σημαντικό είναι να μάθουμε στο παιδί μας να αναγνωρίζει τις ανάγκες του. Τα παιδιά πολύ συχνά θέλουν ότι έχουν οι φίλοι τους ή ότι ωραία προβάλλεται στην τηλεόραση ή το ίντερνετ. Πόσα από αυτά όμως ακουμπούν πράγματι στα ενδιαφέροντα του; Ποια από αυτά πραγματικά θέλει; Καλό θα ήταν να το βοηθήσουμε από νωρίς το παιδί να διαχωρίζει τις επιθυμίες που έχουν σημασία για εκείνο από αυτές που δημιουργούνται από συναισθήματα ζήλιας.
Προσφέρουμε εναλλακτικές λύσεις
Τα παιδιά είναι από τη φύση τους ενθουσιώδη. Οτιδήποτε καινούριο είναι ιδιαίτερα θελκτικό στα μάτια τους και ιδανικά θέλουν να το κάνουν δικό τους. "Χάνονται" μέσα στις αμέτρητες επιλογές που τους δίνονται και αφού δεν μπορούν να διαλέξουν, τα θέλουν όλα. Με μερικές μικρές έξυπνες κινήσεις, μπορούμε και να τα περιορίσουμε και να τα βοηθήσουμε.
- Φτιάχνουμε λίστα: Δημιουργούμε μια λίστα με δώρα που έχουμε ήδη εγκρίνει και το κόστος τους και τη χρησιμότητα τους και αφήνουμε το παιδί να επιλέξει μέσα από τις δικές μας επιλογές.
- Υλικά vs Άυλα: Βάζουμε στο παιχνίδι επιλογές που δεν είχε σκεφτεί το παιδί και το αφήνουμε να ανακαλύψει τι έχει σημασία για εκείνο. Βόλτες, εκδρομές, συναντήσεις με φίλους, πεζοπορία, Χριστουγεννιάτικα εργαστήρια που φιλοξενούν σχεδόν όλοι οι Δήμοι δωρεάν.
- Εναλλακτικές εκπαιδευτικές επιλογές: Ένα παιδί δεν θα σκεφτεί ποτέ πόσο χαρούμενο θα αισθανθεί αν μπορεί και εκείνο να προσφέρει. Το να αναλάβει τη φροντίδα ενός δέντρου ή μιας γλάστρας, το να υιοθετήσει ένα παιδί μέσω της action aid ή ακόμα και το μεγάλωμα ενός κατοικίδιου μπορεί για το δικό σας παιδί να είναι το μεγαλύτερο δώρο.
- Κατασκευή δώρων: Τα χειροποίητα δώρα είναι δώρα συναισθηματικής αξίας. Κρύβουν μέσα τους τον χρόνο που αφιέρωσε κάποιος που μας αγαπά για να μας ευχαριστήσει. Τα παιδιά θα χαρούν και να λάβουν τέτοια δώρα και να φτιάξουν με τη σειρά τους για αυτούς που αγαπούν.
- Στόχοι: Μπορούμε να προτείνουμε στα παιδιά κάποια "δώρα" που θα μπορέσουν μόνα τους να αποκτήσουν. Ορίζοντας έναν πίνακα ανταποδοτικών εργασιών τα παιδιά μπορούν να εξοικονομήσουν χρήματα και να αγοράσουν μόνα τους τα δώρα που επιθυμούν σε βάθος χρόνου. Μαθαίνοντας έτσι την αξία της εργασίας, της αποταμίευσης, της οργάνωσης, της κατάκτησης ενός στόχου.
Αντιμετωπίζουμε τις αντιδράσεις
Η αλήθεια είναι πως όσο σωστά και αν τα κάνουμε όλα ίσως χρειαστεί να έρθουμε αντιμέτωποι με ένα θυμωμένο παιδί, που ενδεχομένως θα πεισμώσει, θα βάλει τα κλάματα, θα βάλει τις φωνές. Είναι σημαντικό να μην ενδώσουμε σε αυτές τις συμπεριφορές. Αν ενδώσουμε είναι σαν να επικροτούμε την συμπεριφορά αυτή, σαν να πιστοποιούμε τις χειριστικές του ικανότητες. Επιπρόσθετα φαινόμαστε αδύναμοι στα μάτια του, και κάνει το οικογενειακό μας περιβάλλον ένα ασταθές περιβάλλον για το παιδί. Παραμένουμε, λοιπόν, σταθεροί στις αποφάσεις μας ακόμα και αν υπάρχουν αντιδράσεις. Ζητάμε από παππούδες και γιαγιάδες να κρατήσουν την ίδια στάση με μας ώστε να υπάρχει ένα κοινό μέτωπο. Δίνουμε χρόνο στο παιδί να διαχειριστεί τα αρνητικά του συναισθήματα χωρίς να του στερούμε την αγκαλιά μας αν χρειαστεί παρηγοριά. Δεν ακυρώνουμε τα συναισθήματα του, απλά του μαθαίνουμε να τα διαχειρίζεται. Του προσφέρουμε έτσι ακόμα ένα σπουδαίο δώρο : να διαχειρίζεται αποτελεσματικά τις αναπόφευκτες ματαιώσεις στη ζωή συνεχίζοντας να προσπαθεί να κατακτήσει όσα πραγματικά επιθυμεί.
