Η θετική ενίσχυση τόσο σε συμπεριφορικό όσο και σε μαθησιακό επίπεδο παρέχει στα παιδιά τα κίνητρα που χρειάζονται για να συνεχίσουν την προσπάθεια. Επίσης, ενισχύει την αυτοπεποίθησή τους και τονίζει τα προτερήματα και τις επιθυμητές συμπεριφορές. Η θετική ενίσχυση βοηθά ιδιαιτέρα τους μαθητές με ΔΕΠΥ να μειώσουν τις ανεπιθύμητες συμπεριφορές, να οργανώσουν καλύτερα τις δραστηριότητές τους και να αναπτύξουν στρατηγικές διεκπεραίωσης των υποχρεώσεών τους καθώς και στρατηγικές επίλυσης προβλημάτων.
Η τεχνική της θετικής ενίσχυσης χρησιμοποιείται σε όλα τα περιβάλλοντα που κινούνται οι μαθητές (σχολείο, σπίτι, εξωσχολικές δραστηριότητες). Οι στόχοι και τα αποτελέσματα που αναμένονται καθορίζονται εξατομικευμένα για κάθε παιδί και είναι κλιμακούμενης δυσκολίας.
Βήματα
- Προσδιορισμός επιθυμητής συμπεριφοράς-στόχου.
- Παρατήρηση και καταγραφή συμπεριφορών μαθητή.
- Επιβράβευση επιθυμητής συμπεριφοράς (θετικά σχόλια και ενισχυτές).
- Προσφορά βοήθειας, όπου και όταν χρειάζεται.
- Αλλαγή ενισχυτών.
Είδη θετικών ενισχυτών
Υλική ενίσχυση: Ενίσχυση της επιθυμητής συμπεριφοράς και επιβράβευση με αντικείμενο ή τροφή.
Κοινωνική ενίσχυση: Λεκτική ή μη λεκτική επιβράβευση επιθυμητής συμπεριφοράς με θετικές εκφράσεις και χειρονομίες ή και βλεμματική επαφή.
Προνόμια: Επιβράβευση για επαναλαμβανόμενη θετική συμπεριφορά και κατάκτηση στόχου-ορόσημο.
Αμοιβές (tokens): Ανταλλαγή αυτοκόλλητων ή πόντων με άλλον θετικό ενισχυτή ως επιβράβευση για την επιθυμητή συμπεριφορά.
Παράδειγμα
Στόχος: Ο μαθητής να προετοιμάζει μόνος του την τσάντα του για το σχολείο.
Χρόνος: 1 μήνας
Διαδικασία: Ο γονέας καταγράφει την πρόοδο του μαθητή και παρεμβαίνει όταν χρειάζεται (πχ. Έβαλες όλα τα βιβλία που χρειάζεσαι για αύριο; Ξαναμέτρα τα τετράδιά σου μήπως ξέχασες να πάρεις κάποιο μαζί σου. Έξυσες τα μολύβια σου;). Ο γονέας επιβραβεύει την πρόοδο του παιδιού με ένα γλύκισμα. Όταν το παιδί κατακτήσει αυτόν τον στόχο, τίθεται νέος, μεγαλύτερης δυσκολίας. Αν το παιδί αδυνατεί να κατακτήσει τον στόχο, ο γονέας παρέχει πρόσθετο χρονικό διάστημα ή τροποποιεί τον ενισχυτή για να αυξήσει το κίνητρο.
Κλείνοντας, η ενίσχυση οδηγεί σε θετικές συμπεριφορές με πιο γρήγορο τρόπο και μεγαλύτερη διάρκεια, γι’ αυτό είναι ευρέως διαδεδομένη μέθοδος με πολλούς υποστηρικτές.
Πηγές
Βούρδας, Α. (2016). Θετικοί γονείς. Χαρούμενα παιδιά. Αθήνα: Παπαζήση.
