Ένα από τα θέματα που απασχολούν πολύ τους σημερινούς γονείς είναι ποια προσέγγιση πρέπει να χρησιμοποιήσουν για την σωστή διαπαιδαγώγηση του παιδιού τους. Πλέον, υπάρχουν πολλοί τρόποι, πολλές συμβουλές και ιδέες, πολλή πληροφορία για το πώς να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας με τον «σωστό» τρόπο.
Η συμβουλή μου φυσικά, είναι να ακολουθούμε ότι «μιλάει» στην καρδιά μας, στον χαρακτήρα μας και στον τρόπο ζωής που έχουμε επιλέξει και που θα θέλαμε να περάσουμε στα παιδιά μας. Και μια σημείωση σε αυτό: είναι καλό να ενημερωνόμαστε, να μαθαίνουμε και να εφαρμόζουμε πράγματα τα οποία ίσως μας φαίνονται ξένα ή καινούργια, αλλά –θεωρητικά τουλάχιστον- μας φαίνονται σωστά και να δούμε αν έχουν αποτέλεσμα ή όχι. Μπορεί να έρθουμε αντιμέτωποι με οδηγίες που δεν έχουμε ξανακούσει ποτέ ή που δεν έχουμε συναντήσει στην δική μας παιδική ηλικία, αυτό όμως δεν είναι κάτι που αναγκαστικά θα πρέπει να μας κάνει να το απορρίψουμε.
Θετική ενίσχυση
Η θετική ενίσχυση είναι αυτό που μαρτυράει η λέξη ακριβώς: Αναγνωρίζουμε μια σωστή συμπεριφορά και την επιβραβεύουμε. Μέσα στην καθημερινότητα μας, αν έχετε παρατηρήσει περισσότερες είναι οι φορές που θα πούμε στο παιδί να μην κάνει κάτι ή πως το έκανε αυτό και δεν ήταν σωστό. Τι λέτε να αλλάξουμε λίγο το «παιχνίδι»;
Επικέντρωση στην προσπάθεια
Όταν συμβαίνει κάτι, όταν μια συμπεριφορά του παιδιού σας προβληματίζει, φροντίστε να του επισημαίνετε κάθε φορά που δεν υπάρχει αυτή η συμπεριφορά πόσο χαρούμενοι νιώθετε. Για παράδειγμα, αν κάθε φορά που σας ζητάει κάτι το ζητάει με φωνές και έχετε κάνει πολλές συζητήσεις πάνω σε αυτό το θέμα, την επόμενη φορά που θα ζητήσει κάτι με ήρεμη φωνή, φροντίστε να το αναγνωρίσετε, να του πείτε και να του δείξετε πόσο περήφανοι και ενθουσιασμένοι αισθάνεστε που χρησιμοποίησε την ήρεμη φωνή του, για να το ζητήσει.
Να θυμάστε ότι η θετική προσοχή έχει την ίδια δύναμη με την αρνητική. Δηλαδή, πολλές φορές το παιδί ασυναίσθητα ίσως, χρησιμοποιεί μια συμπεριφορά, η οποία ξέρει πως θα τραβήξει την προσοχή σας, παρόλο που γνωρίζει ότι θα είναι «μάλωμα» ή «τσακωμός». Αν αλλάξουμε αυτήν τη συνθήκη, αν καταλάβει ότι την μεγαλύτερη προσοχή την παίρνει, όταν προσπαθεί να αλλάξει κάτι ή να κάνει κάτι με τον σωστό τρόπο, θα δούμε διαφορά στη συμπεριφορά του.
Επίσης, χρησιμοποιούμε την θετική ενίσχυση ακόμα και όταν κάνει κάτι αλλά αποτυγχάνει. Αντί να επικεντρωθούμε στο γεγονός ότι έριξε το νερό από το ποτήρι στην προσπάθεια του να το μεταφέρει σε κάποιον, μπορούμε να του πούμε: Μπράβο που ήθελες να βοηθήσεις και σκέφτηκες να φέρεις το ποτήρι με το νερό, για να με ξεκουράσεις. Την επόμενη φορά κράτα το και με τα δυο σου χέρια και κάνε πολύ μικρά βήματα χωρίς να παίρνεις το βλέμμα σου από το ποτήρι και θα δεις πως θα τα καταφέρεις χωρίς να σου χυθεί σταγόνα.
Τι πρέπει να προσέξουμε...
Κάτι που θα πρέπει να προσέξουμε είναι να μην πιέσουμε το παιδί να χρησιμοποιεί συμπεριφορές ή να κάνει πράγματα μόνο και μόνο, για να μας ευχαριστήσει ή να νιώσει αποδεκτό. Αυτό μπορούμε να το ισορροπήσουμε δίνοντας επαίνους για κάτι που προσπαθεί αλλά να έχει και συνέπειες, όταν εξακολουθεί να χρησιμοποιεί συμπεριφορές που ξέρει ότι δεν είναι σωστές. Για παράδειγμα, του αναγνωρίζουμε ότι ζήτησε συγνώμη από το παιδάκι που το χτύπησε πάνω στο παιχνίδι, αλλά αυτή η συμπεριφορά θα πρέπει να έχει και μια συνέπεια, γιατί δεν είναι σωστό και αποδεκτό να χτυπάμε κανέναν (συνειδητά).
«Μπράβο, θα πρέπει να είσαι περήφανος για τον εαυτό σου»
Κάπου είχα ακούσει κάποια χρόνια πριν, χωρίς να θυμάμαι ακριβώς την πηγή, πως εκτός από το να επαινούμε το παιδί, θα πρέπει να το ωθήσουμε να μάθει να επαινεί τον εαυτό του, όταν κάνει κάτι σωστά. Μπορούμε να του πούμε: «Είμαι περήφανος για σένα και εσύ θα πρέπει να νιώθεις περήφανος για τον εαυτό σου». Έτσι, προσπαθούμε να βάλουμε ένα λιθαράκι στο χτίσιμο της αυτοεκτίμησης τους και να τους δείξουμε ότι πρέπει να αναγνωρίζουμε εμείς οι ίδιοι πρώτα την προσπάθεια μας και να μην αναζητάμε την επιβεβαίωση από τους άλλους.
