Θα περίμενε κανείς ότι οι συνέπειες του σχολικού εκφοβισμού αφορούν αποκλειστικά αυτόν που τον δέχεται. Συναντάμε ωστόσο σοβαρές συνέπειες σε αυτούς που τον ασκούν, αλλά και στα σιωπηρά πρόσωπα των συμβάντων: Εκείνους που παρατηρούν.
Ξεκινώντας από τα κραυγαλέα....
Τα παιδιά που υπόκεινται εκφοβισμό, παρουσιάζουν μια σειρά συμπτωμάτων, εύκολα ανιχνεύσιμων από τους οικείους τους:
- Προβλήματα ψυχικής υγείας: Εμφανίζουν κατάθλιψη και άγχος (Kaltiala-Heino et al., 2010) που μπορεί να τους συνοδεύει μέχρι την ενηλικίωση. Ενδέχεται να υποφέρουν από διαταραχή μετατραυματικού στρες, από κρίσεις πανικού και να δυσκολεύονται να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους, ακόμη κι ως ενήλικες. Σε ακραίες περιπτώσεις, έχουν αυτοκτονικές τάσεις (Holt et al., 2015) ή εμφανίζουν βίαιες συμπεριφορές.
- Προβλήματα σωματικής υγείας – ψυχοσωματικά προβλήματα: Εμφανίζουν με μεγάλη συχνότητα πονοκέφαλους, στομαχόπονους, εμετούς, ημικρανίες, δερματικά προβλήματα ( π,χ. δερματίτιδες) έλκος, τρέμουλο, αϋπνία, διατροφικές διαταραχές, νυχτερινή ενούρηση (Gini & Pozzoli, 2013). Η θυματοποίηση σχετίζεται με προβλήματα σωματικής υγείας ακόμη και στην ενήλικη ζωή.
- Ακαδημαϊκές και επαγγελματικές επιδόσεις: Προβλήματα μάθησης, λόγω της έλλειψης συγκέντρωσης που προκαλεί το άγχος. Συναισθηματική απεμπλοκή από το σχολείο με επακόλουθο την μείωση σχολικής απόδοσης (Nansel et al., 2001). Συχνές απουσίες κι αδικαιολόγητες απουσίες. Πιθανή εγκατάλειψη του σχολείου. Δυσκολία στην επικοινωνία, τη συνεργασία, την αντιμετώπιση νέων προκλήσεων
- Κοινωνική απομόνωση: Μόνιμο αίσθημα απομόνωσης, μοναξιάς, αποκλεισμού. Κοινωνική απόσυρση (Nansel et al., 2001), μείωση ενδιαφέροντος για δραστηριότητες, φόβος για δημιουργία σχέσεων.
Γονείς, προσέξτε:
Οι γονείς οφείλουν να δίνουν προσοχή και να αξιολογούν τα ακόλουθα συμπτώματα:
- Μήπως το παιδί έχει συχνά μελανιές και χτυπήματα;
- Χάνει συχνά τα πράγματα ή τα χρήματά του;
- Έρχεται με σκισμένα / κατεστραμμένα ρούχα κι αντικείμενα;
- Τι εξηγήσεις δίνει; Μήπως είναι παράλογες;
- Μήπως αρνείται να πάει στο σχολείο;
- Έχει πέσει ανεξήγητα η σχολική του επίδοση;
- Έχει διαταραχές στον ύπνο; Βλέπει εφιάλτες;
- Πονάει αδικαιολόγητα συχνά;
- Βρίσκει προφάσεις για να μείνει στο σπίτι;
- Τραυλίζει; Τρέμει; Τρομάζει όταν λαμβάνει μήνυμα στο κινητό του;
- Μήπως αρχίζει να γίνεται το ίδιο επιθετικό; Άλλαξαν οι σχέσεις με τα αδέρφια του / τους φίλους του;
Βιβλιογραφία
Gini, G. & Pozzoli, T. (2013). Bullied children and psychosomatic problems: A metaanalysis. Pediatrics, 132, 720-729.
Holt, Μ. K., Vivolo-Kantor, A. M., Polanin, J. R., Holland, K. M., De Gue, S., Matjasko, J. L., & Reid, G. (2015). Bullying and suicidal ideation and behaviors: a meta-analysis. Pediatrics, peds-2014.
Kaltiala-Heino, R., Fröjd, S., & Marttunen, M. (2010). Involvement in bullying and depression in a 2-year follow-up in middle adolescence. European Child & Adolescent Psychiatry, 19(1), 45-55.
Nansel, T. R., Overpeck, M., Pilla, R. S., Ruan, W. J., Simons-Morton, B., & Scheidt, P. (2001). Bullying behaviors among US youth: Prevalence and association with psychosocial adjustment. Jama, 285(16), 2094-2100.
