H φυσική του καιρού: Πώς να διδάξετε στα παιδιά τα καιρικά φαινόμενα
Από την εποχή των σπηλαίων ο άνθρωπος αντιμετώπιζε με δέος τα ισχυρά καιρικά φαινόμενα. Μη μπορώντας να τα εξηγήσει τα θεοποιούσε, κάνοντας δεήσεις ή τελετουργίες στους θεούς .
Οι φυσικές επιστήμες είναι αυτές που εξήγησαν που οφείλεται ο κεραυνός, η βροχή, το χιόνι κ.λ.π., και του έδωσαν λύσεις για να προστατευθεί. Η μελέτη του καιρού έχει μεγάλη σημασία για τον άνθρωπο διότι επηρεάζει λίγο ή πολύ την καθημερινότητά του.
Ο καιρός μας δείχνει την κατάσταση της ατμόσφαιρας σε ορισμένο χρόνο και τόπο.
Αναγνωρίζοντας και τη δικιά μας ευθύνη στην κλιματική αλλαγή, καλό τα παιδιά μας, να γίνουν κοινωνοί της επιστημονικής γνώσης, μαθαίνοντας τις αιτίες των καιρικών φαινομένων.
Η Μυθολογία διδάσκει
Ο Κεραυνός του Δία
Την οργή του ο Δίας την έδειχνε εξακοντίζοντας κεραυνούς , τόσο σε ανθρώπους αλλά και θεϊκές οντότητες. Ο κεραυνός, ευχαριστήριο δώρο των Κυκλώπων για την απελευθέρωσή τους από τα Τάρταρα, κατασκευάζονταν στην Αίτνα υπό την επίβλεψη του Ήφαιστου.
Πριν ο άνθρωπος ανακαλύψει ότι ο κεραυνός ήταν ένα φυσικό φαινόμενο, ο φόβος τον έκανε να τον αποδίδει σε θεϊκές δυνάμεις, οι οποίες με αυτό τον τρόπο του έδειχναν τη δυσαρέσκειά τους. Έτσι με διάφορες τελετές προσπαθούσε να εξιλεωθεί.
Αναπτυσσόμενη η επιστήμη, έδειξε ότι ο κεραυνός δεν ήταν τίποτε άλλο παρά μια ηλεκτρική εκκένωση(όταν ηλεκτρικό ρεύμα περνά μέσα από αέρα), κατά τη διάρκεια καταιγίδας. Συνοδεύεται από λάμψη, την αστραπή. Στη διάρκεια της καταιγίδας , τα σύννεφα αποκτούν ηλεκτρικά φορτία.
Από επαγωγή(φόρτιση από απόσταση), το έδαφος φορτίζεται με αντίθετο ηλεκτρικό φορτίο, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα ηλεκτρικό πεδίο(ο χώρος γύρω από ηλεκτρικά φορτία, ο οποίος μπορεί να ασκεί ηλεκτρικές δυνάμεις). Εάν το πεδίο αυτό είναι πολύ ισχυρό(μεγάλη ένταση), τότε δημιουργείται ηλεκτρική εκκένωση, ο κεραυνός.
Η Βροχή και οι Υάδες
Οι Υάδες, αδελφές Νύμφες, ήταν υπεύθυνες για την βροχή, σύμφωνα με τη Μυθολογία. Έχοντας χάσει τον αδελφό τους Ύα(υώ=βρέχω), έκλαιγαν ασταμάτητα, και τα δάκρυά τους μούσκευαν τη Γη. Στην πραγματικότητα τα δάκρυα των Υάδων, δεν είναι τίποτε άλλο, από σταγονίδια νερού(υδρατμοί), που βρίσκονται στην ατμόσφαιρα, λόγω εξάτμισης υδάτων στη Γη με τη βοήθεια του Ήλιου.
Με τη βοήθεια του αέρα, μεταφέρονται προς τα πάνω όπου η θερμοκρασία είναι χαμηλότερη, ψύχονται, και ενούμενα μεταξύ τους, σχηματίζουν σταγόνες νερού. Έτσι δημιουργούνται τα σύννεφα. Μετακινούμενα αυτά λόγω ανέμων, έχουν σαν αποτέλεσμα οι σταγόνες να ενωθούν με άλλες και να γίνουν μεγαλύτερες. Λόγω βάρους, πέφτουν στη Γη και προκαλείται η βροχή.
Γιατί χιονίζει;
Ποταμός- Θεός Νείλος, υπεύθυνος για τη γέννηση της Χιόνης
Χιόνη. Κόρη του Θεού Νείλου και της Ωκεανίδας Καλλιρόης. Σύμφωνα με τη Μυθολογία, η Χιόνη ζούσε στους αγρούς και κακοποιήθηκε από κάποιον γεωργό. Ο Δίας για να τιμωρήσει τον γεωργό, έδωσε εντολή στον Ερμή να μετατρέψει τη Χιόνη σε νιφάδα χιονιού, η οποία όταν θα πέφτει στη γη θα καταστρέφει τα σπαρτά. Με τη φυσική του καιρού, ο άνθρωπος σταμάτησε να αποδίδει τα καιρικά φαινόμενα στην οργή των θεών, και να προσπαθεί να τους εξευμενίσει.
Κατάλαβε ότι το χιόνι σχηματίζεται στην περιοχή των σύννεφων, από τη μετατροπή των υδρατμών σε παγοκρυστάλλους, όταν η θερμοκρασία είναι κάτω του μηδενός. Οι παγοκρύσταλλοι ενώνονται, και λόγω βάρους, πέφτουν στη γη με τη μορφή νιφάδας. Με όχημα τη Μυθολογία, τα παιδιά μας, μπορούν να αντιληφθούν τα οφέλη της επιστήμης η οποία έβγαλε τον άνθρωπο από τη μοιρολατρία, και το φόβο απέναντι στους θεούς, αφού κατάλαβε ότι τα καιρικά φαινόμενα είναι απλά, φυσικά φαινόμενα.
Πηγές:
- Ελληνική Μυθολογία, Θ.Ι.Κακριδή
- Φυσική Β΄Λυκείου
- Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο
- Φωτόδεντρο, διαδραστικά βιβλία