"Η Ε’ Δημοτικού είναι η δυσκολότερη τάξη!" Τι συνάφεια έχει αυτός ο μύθος με την αλήθεια; Σε αυτό το άρθρο θα αναλύουμε τους λόγους για τους οποίους έχει δημιουργηθεί η «αίσθηση» αυτή προκειμένου να την εκλογικεύσουμε και να κατευνάσουμε την αγωνία γονέων και μαθητών, που θα φοιτήσουν στην Ε’ Δημοτικού τον ερχόμενο Σεπτέμβρη.
Πράγματι, η Ε’ Δημοτικού είναι μια τάξη με διαφορετικές απαιτήσεις, ανάλογες βέβαια των μαθησιακών δεξιοτήτων που εξελίσσονται κι ακολουθούν την ηλικιακή ωριμότητα. Έτσι λοιπόν, τα παιδιά είναι νοητικά έτοιμα να εξασκηθούν σταδιακά σε νέους τρόπους μάθησης και εργαλεία σκέψης.
Πολλές φορές, η ανησυχία πηγάζει από τον γενικευμένο φόβο αποτυχίας σε κάθε νέα πρόκληση, όμως είναι σημαντικό να ζητήσουμε από τα παιδιά να εστιάζουν στην προσπάθεια και όχι μόνο στα αποτελέσματα.
Παράγοντες που συντηρούν τον μύθο:
Νέα μαθήματα
- Γεωγραφία
Βοηθά τους μαθητές να κατανοήσουν τον κόσμο γύρω τους. Δεν αφορά μόνο τη μελέτη των χαρτών και των τοποθεσιών, αλλά και τη σύνδεση τους με το φυσικό και το ανθρώπινο περιβάλλον. Μαθαίνοντας για τα βουνά, τις θάλασσες, τις κλιματικές ζώνες και τις ηπείρους, οι μαθητές αποκτούν μια σφαιρική εικόνα του πλανήτη μας. Εξετάζοντας διαφορετικές κουλτούρες και κοινωνίες σε όλο τον κόσμο, οι μαθητές αναπτύσσουν μια βαθύτερη κατανόηση και σεβασμό για τους άλλους λαούς και τις παραδόσεις τους. - Φυσική
Μαθαίνοντας για τη βαρύτητα, την ενέργεια και άλλες βασικές έννοιες οι μαθητές μπορούν να κατανοήσουν τα φυσικά φαινόμενα και τις αρχές που διέπουν τον κόσμο γύρω μας. Η φυσική προωθεί την κριτική σκέψη και την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων. Οι μαθητές καλούνται να διατυπώνουν υποθέσεις, να διεξάγουν πειράματα, να αναλύουν δεδομένα και να εξάγουν συμπεράσματα. Αυτή η διαδικασία τους βοηθά να αναπτύξουν λογική σκέψη και δεξιότητες αναλυτικής σκέψης.
Βυζαντινή Ιστορία
Η Βυζαντινή ιστορία φαίνεται πολύπλοκη δεδομένου ότι περιλαμβάνει πολλές σημαντικές ημερομηνίες μαχών και γεγονότων. Η χρήση της γλώσσας είναι πιο σύνθετη και εμπλουτίζεται με νέους όρους και με ονόματα προσώπων, φυλών και τοπωνύμια που πρέπει να συγκρατηθούν στη μνήμη. Οι μαθητές καλούνται να μελετήσουν παραθέματα, να μάθουν να διαβάζουν "ιστορικούς χάρτες" και να εξάγουν συμπεράσματα συνδυάζοντας τις πληροφορίες (πήραν μια γεύση στην Δ' Δημοτικού!). Με τη σωστή προσέγγιση του δασκάλου τα παιδιά μπορούν να μάθουν να αγαπούν και να εκτιμούν τη σημασία της ιστορίας.
Αύξηση της διδακτέας ύλης
Η εισαγωγή νέων μαθημάτων οδηγεί αναπόφευκτα στην αύξηση της διδακτέας ύλης, η οποία θεωρείται απαιτητική τόσο στα γνωστά μέχρι τώρα μαθήματα (Ιστορία) όσο και στα νέα (Γεωγραφία και Φυσική). Κάθε μάθημα καλύπτει ένα εύρος θεμάτων, το οποίο χρειάζεται κατανόηση κι όχι απομνημόνευση. Οι δάσκαλοι είναι πιο συγκεκριμένοι στις απαιτήσεις τους προκειμένου να εξασφαλίσουν ότι οι μαθητές κατανοούν και αντιμετωπίζουν με υπευθυνότητα τη μαθησιακή διαδικασία.
Νέες δεξιότητες/ Νέες δοκιμασίες
Στην εκπαιδευτική διαδικασία όλα λειτουργούν ως αλυσίδα. Για να μπορέσει ένας μαθητής να «μυηθεί» στον κόσμο των νέων μαθημάτων και απαιτήσεων χρειάζεται να αναπτύξει δεξιότητες που θα τον βοηθήσουν όχι μόνο στην ακαδημαϊκή του πορεία αλλά και στην καθημερινή του ζωή. Οι δεξιότητες αυτές είναι θεμελιώδεις, ώστε να προετοιμαστούν για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.
- Κριτική Σκέψη: ανάλυση και να αξιολόγηση πληροφοριών.
- Αφαιρετική σκέψη : διάκριση κοινών χαρακτηριστικών όμοιων ή διαφορετικών αντικειμένων ή εννοιών πέρα από τα συγκεκριμένα παραδείγματα ή περιστατικά.
- Επίλυση Προβλημάτων: αναγνώριση προβλήματος, ανάπτυξη κατάλληλης στρατηγικής και εφαρμογή.
- Ομαδικότητα: συνεργασία, brainstorming, επιλογή βέλτιστης λύσης.
- Διαχείριση Χρόνου: προγραμματισμός, οργάνωση, ιεράρχηση.
Οι νέες δεξιότητες είναι απαραίτητες για την επιτυχή επίλυση των ασκήσεων και των δοκιμασιών (test) που έχουν συχνά την παρακάτω μορφή :
- Ανάλυση πηγών
- Σωστό και Λάθος
- Συμπλήρωση κενών
- Ιστορικές γραμμές
- Ιεράρχηση γεγονότων/σταδίων
- Ερωτήσεις ανοιχτού τύπου
Σύστημα αξιολόγησης
Η μετάβαση από το Α-Β-Γ στο 10-9-8 δημιουργεί μεγάλο άγχος σε γονείς και μαθητές, ιδιαίτερα αν το 10 της Δ΄ Δημοτικού… είναι 9 στην Ε'!
Είναι λοιπόν ωφέλιμο οι δάσκαλοι της Δ’ να είναι σαφείς και ειλικρινείς στην περιγραφική αξιολόγηση, προκειμένου οι μαθητές να γνωρίσουν τι αναπαριστά το Α' υπό τη μορφή γνώσεων και ελλείψεων έτσι, ώστε να μην απογοητεύονται και να μην θεωρούν ότι έχουν λιγότερο καλές επιδόσεις τη νέα σχολική χρονιά.
Οι αριθμητικές βαθμολογίες μας προσφέρουν μια πιο αντικειμενική αποτίμηση της επίδοσης, βοηθούν γονείς και μαθητές να κατανοήσουν καλύτερα την πρόοδο που έχουν κάνει στα αντίστοιχα μαθήματα και που χρειάζεται περαιτέρω εξάσκηση.
Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος της αξιολόγησης και όχι η σύγκριση, η κατάταξη και η καλλιέργεια της αριστείας η της μειονεξίας.
«Αυστηρότητα δασκάλου»
Ένας ακόμη μύθος που οφείλουμε να καταρρίψουμε! Ένας δάσκαλος είναι εκπαιδευμένος να διδάσκει από την Α' έως και Στ’ Δημοτικού. Δεν αλλάζει χαρακτήρα ούτε εκπαιδευτικό προφίλ. Έχει μια βεντάλια εργαλείων (βιωματική μάθηση, ομαδο-συνεργατική, δασκαλοκεντρική ή μαθητοκεντρική, διαφοροποιημένη διδασκαλία), τα οποία ακολουθεί κι προσαρμόζει ανάλογα με την τάξη που του ανατίθεται.
Αυστηρότητα σημαίνει συνέπεια στην τήρηση κανόνων και ορίων και στην ανταπόκριση των ζητουμένων. Ας μην τη συγχέουμε με την επιλογή επιβολής/παρακίνησης με φωνές και τιμωρίες…αυτό δυστυχώς είναι χαρακτηριστικό του δασκάλου και όχι απαιτούμενο προφίλ πειθαρχίας των μαθητών των μεγάλων τάξεων που λόγω της προεφηβείας και των απαιτήσεων αντιστέκονται, επαναστατούν και θέλουν νέα κίνητρα μάθησης.
Ο δάσκαλος της Ε' ζητά από τους μαθητές του να επιδείξουν συνειδητά αυτοπειθαρχία, υπευθυνότητα, αυτονομία σε σχέση με τη μελέτη και την μαθησιακή διαδικασία. Στόχος του είναι να καλλιεργήσει την εσωτερική ανάγκη μάθησης εξασφαλίζοντας το ενδιαφέρον και όχι να αναπτύξει τη βαθμοθηρία!
Προεφηβεία
Η μετάβαση του μαθητή στο στάδιο της προ - εφηβείας δυσχεραίνει τη μέχρι τώρα συνεργασία και πειθαρχία του μαθητή. Ενδεχομένως οδηγεί σε συγκρούσεις και ταράζει την επικοινωνία καθώς τα παιδιά επιθυμούν περισσότερη ανεξαρτησία. Η συνηθισμένη "επανάσταση" είναι η μη συνέπεια στο σχολείο. Διατηρήστε την ισορροπία και επιδιώξτε μία ανοιχτή και εποικοδομητική επικοινωνία με τα παιδιά, για να δημιουργήσετε ένα περιβάλλον που θα ενθαρρύνει την ανάπτυξη και την αυτοεκτίμηση, δεξιότητες σημαντικές, για να επιτύχει το παιδί όσα προσδοκά το σχολείο.
Γνωρίζετε ό,τι χρειάζεται, για να προετοιμαστείτε κατάλληλα και να κλείσετε τα αυτιά σας στους μύθους που κυκλοφορούν.
