Τα κάλαντα των Θεοφανίων αποτελούν τα τρίτα και τελευταία στη σειρά κάλαντα που οι καλαντιστές τραγουδάνε κατά την περίοδο των γιορτών. Μάλιστα, μετά το πέρας της συγκεκριμένης γορτής, λήγει η εορταστική περίοδος, και επιστρέφουμε στις καθημερινές μας δραστηριότητες.
Στη βασική τους μορφή, τα κάλαντα των Θεοφανίων είναι τα παρακάτω:
Σήμερα τα Φώτα κι ο φωτισμός
η χαρά μεγάλη κι ο αγιασμός
Κάτω στον Ιορδάνη τον ποταμό
κάθετ’ η κυρά μας, η Παναγιά.
Καλημέρα, καλησπέρα,
καλή σου μέρα αφέντη με την κυρά
Καλημέρα, καλησπέρα,
καλή σου μέρα αφέντη με την κυρά
Όργανο βαστάει, κερί κρατεί
και τον Άη Γιάννη παρακαλεί
Άη Γιάννη αφέντη και βαπτιστή,
βάπτισε κι εμένα Θεού παιδί,
Ν’ ανεβώ στον ουρανό
να μαζέψω ρόδα και λίβανο,
Ν’ ανεβώ στον ουρανό
να μαζέψω ρόδα και λίβανο.
Ωστόσο, σε σχέση με τα κάλαντα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, τα κάλαντα των Θεοφανίων είναι λιγότερο γνωστά.
Αυτό συμβαίνει γιατί οι δύο μεγάλες γιορτές, αυτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς έχουν προηγηθεί. Τα δώρα έχουν αγοραστεί και έχουν δοθεί, έχουμε χορτάσει από τα πλούσια χριστουγεννιάτικα γεύματα και τα γλυκά που τόσο περιμένουμε όλο το χρόνο, έχουμε βιώσει και έχουμε χαρεί το γιορτινό κλίμα.
Ακόμα, οι δύο πρώτες γιορτές έχουν πάρει έναν περισσότερο εμπορικό χαρακτήρα, όπως για παράδειγμα ο Άγιος Βασίλης, που σχετίζεται με έναν στρουμπουλό παππούλη που μοιράζει δώρα στα παιδιά, κάτι που απέχει αρκετά από τον θρησκευτικό χαρακτήρα της γιορτής. Αντίθετα, η γιορτή των Θεοφανίων διατηρεί τον θρησκευτικό της χαρακτήρα με αποτέλεσμα να αφορά μικρότερη μερίδα πληθυσμού. Τα κάλαντα των Θεοφανίων επίσης, υπάρχουν σε λιγότερες χώρες παγκοσμίως απ΄ότι συμβαίνει με τα κάλαντα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς.
Τέλος, και αρκετά σημαντικό είναι το γεγονός ότι η συγκεκριμένη γιορτή είναι η τελευταία μετά από μία περίοδο γιορτών που διαρκεί δύο βδομάδες. Οι περισσότεροι ετοιμάζονται να μπουν στους ρυθμούς της καθημερινότητας τους, να επιστρέψουν στη ρουτίνα τους και δε δίνουν τόσο μεγάλη σημασία στη συγκεκριμένη γιορτή.
Παρόλο που τα συγκεκριμένα κάλαντα και η συγκεκριμένη γιορτή έχουν επισκιαστεί από τις άλλες δύο που προηγούνται, λόγω της χρονικής τους συγκυρίας αλλά και λόγω του θρησκευτικού τους χαρακτήρα, αξίζει τον κόπο να τα απολαμβάνουμε, να μάθουμε τα κάλαντα αυτά και την ιστορία τους στα παιδιά μας και αφεθούμε ευχάριστα με αυτά στη λήξη του εορταστικού κλίματος των γορτών.
