Μεγάλοι ζωγράφοι. Γιατί είναι καλό τα παιδιά να γνωρίζουν;

«Kάθε παιδί είναι καλλιτέχνης. Το θέμα είναι πώς θα παραμείνει καλλιτέχνης μεγαλώνοντας» Picasso

Για τα παιδιά η ζωγραφική δεν είναι μια ακόμα δραστηριότητα, είναι μία ανάγκη τόσο φυσική και επιτακτική όσο να φάνε και να παίξουν. Ακόμα και η μουντζούρα, η πρώτη μορφή παιδικής ζωγραφικής, είναι μια κινησιακή δραστηριότητα. Παρατηρείστε ένα παιδί που ζωγραφίζει. Είναι τελείως απορροφημένο. Έχει χαθεί στο παιχνίδι των χρωμάτων. Εκφράζεται μέσα από το έργο του, προβάλλει το ασυνείδητό του σε αυτό. Τα παιδιά ζωγραφίζουν για να εκφραστούν, να διαχειριστούν, να μας πουν τις ανάγκες τους, τα συναισθήματά τους. Μέσα από τη ζωγραφική, μαθαίνουν να «βλέπουν» τον κόσμο με διαφορετικό τρόπο, να τον βιώνουν, να τον ερμηνεύουν, να τον αναπαριστούν και μάλιστα σε περισσότερες από μία γλώσσες. Αντιλαμβάνονται, ότι ο κόσμος δεν ερμηνεύεται από όλους με τον ίδιο τρόπο, αποδεχόμενα τη διαφορά.

Υπάρχουν καταξιωμένοι ζωγράφοι, που μιλούν στις ψυχές των παιδιών, μιμούνται τη γραφή τους, προκαλώντας τα στην εύρεση μιας δικής τους εκδοχής για την ερμηνεία του έργου τους. Είναι οι άνθρωποι αυτοί, με τη ζωγραφική των οποίων, πρέπει να έρθουν σε επαφή τα παιδιά, ώστε να διευρύνουν τους ορίζοντές τους.

«Ο ζωγράφος έχει το Σύμπαν στο μυαλό και στα χέρια του» Leonardo da Vinci

Μερικοί από τους καλλιτέχνες προκαλούν ιδιαίτερη έλξη στα παιδιά, όπως είναι ο Picasso, ο Van Gogh, ο Κlee. Χρησιμοποιούν έντονα χρώματα, και περιγράφουν σχηματικά την πραγματικότητα, μπλέκοντας τη γεωμετρία με αποχρώσεις. Εξάρουν τη φαντασία τους, ωθώντας τα να μεταφέρουν αναπαράσταση των έργων τους, στις δικές τους απλές ζωγραφιές ή σκίτσα. Μιμούνται τη γραφή τους.

Πολλοί εξάλλου από αυτούς τους ζωγράφους μελέτησαν με ιδιαίτερη προσοχή την παιδική ζωγραφική, αναγνωρίζοντας την τρυφερότητα, την αμεσότητα, και την ειλικρίνεια. Πρώτος ο Κλέε. δανείστηκε στοιχεία της παιδικής ζωγραφικής, όπως η έλλειψη φωτοσκίασης, προοπτικής και τρισδιάστατης αίσθησης του χώρου.

«Μου πήρε τέσσερα χρόνια να μάθω να ζωγραφίζω σαν τον Ραφαήλ και μια ολόκληρη ζωή, να μάθω να ζωγραφίζω σαν παιδί» Picasso. Οι τεχνικές του, ενθουσιάζουν τα παιδιά. Τα ωθούν στη μίμηση, την παρατήρηση, αλλά και την αμφισβήτηση.

Ένα από τα πιο αγαπητά έργα του από τα παιδιά, είναι η «Γκουέρνικα», η οποία προκαλεί πολλές συζητήσεις για τον πόλεμο. «Ακόμα και η ζωγραφική είναι όπλο άμυνας απέναντι στον πόλεμο», έλεγε ο Πικάσο. Tα έργα του Klee πλήρη χρωμάτων και σχημάτων σε πολλούς συνδυασμούς, είναι συνώνυμα για τα παιδιά με την Ελευθερία. Ο Van Gogh με τη «Έναστρη Νύχτα», τα προσκαλεί στη διερεύνηση του μυστηριώδους αλλά μαγευτικού Σύμπαντος, ενώ ο Άντι Γουόρχολ έπεισε τα παιδιά ότι στην τέχνη τα πάντα είναι εφικτά. Και τόσοι άλλοι.

Σε πολλά εκπαιδευτικά συστήματα ξένων χωρών, υπάρχει στα εκπαιδευτικά προγράμματα το μάθημα «Ιστορία της Τέχνης». Οι μαθητές επισκέπτονται συχνά Μουσεία, με σκοπό να παρατηρήσουν έργα μεγάλων ζωγράφων. Ακολουθούν συζητήσεις μέσω των οποίων μαθαίνουν για την τεχνοτροπία τους, τα υλικά τους, τη ζωή τους, την πηγή έμπνευσής τους. Μα πάνω απ' όλα , μαθαίνουν να ερμηνεύουν τον κόσμο που τους περιβάλλει.

«Έχεις τα πινέλα, έχεις τα χρώματα, ζωγράφισε τον παράδεισο και μπες μέσα»

Είναι αυτή η φράση του Καζαντζάκη, που πρέπει να μεταλαμπαδεύσουμε στα παιδιά μας, φέρνοντάς τα σε επαφή με όσο περισσότερους μεγάλους ζωγράφους μπορούμε.

Πηγές:

• Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο
• Φιλοσοφικό καφενείο, κείμενα Γιάννη Δογάνη
• Χρήστος Κρανιώτης, ποιητής, συγγραφέας, υπεύθυνος εργαστηρίου ζωγραφικής