Στη σύγχρονη εποχή λένε πώς δεν είναι απλό να μεγαλώνει κανείς παιδιά! Πότε ακριβώς όμως ήταν η ανατροφή ενός παιδιού απλή διαδικασία; Στο πέρασμα των αιώνων η οικογενειακή δομή πέρασε από πάρα πολλά στάδια. Διευρυμένη οικογένεια, πατριαρχία ή μητριαρχία ανάλογα την περιοχή και τα δεδομένα κάθε οίκου. Πυρηνικές οικογένειες που εγκαθιδρύθηκαν με την αστικοποίηση και μονογονεϊκές που υπήρχαν πάντα. Άλλοτε ζούσαν στο περιθώριο κοινωνιών, όπου άνθιζαν τα στερεότυπα και ο καθωσπρεπισμός, άλλοτε έχαιραν σεβασμού αν η αιτία της μονογονεϊκότητας ήταν κοινωνικά αποδεκτή, ενώ πλέον ο όρος είναι πλήρως ενταγμένος στο κοινωνικό γίγνεσθαι ή τουλάχιστον έτσι φαίνεται να είναι...
Τότε...
Όλη αυτή η διαδικασία και οι πολλές ζυμώσεις που δέχεται από το περιβάλλον ο οικογενειακός θεσμός σε συνδυασμό με μια σειρά άλλων δεδομένων όπως: ο υπερκαταναλωτισμός η έλλειψη ελεύθερου χρόνου και η έλλειψη κατάλληλου χώρου δημιουργούν νέες συνθήκες δυσχέρειας στην ανατροφή ενός παιδιού. Στο παρελθόν αποτελούσε πρόβλημα η φτώχεια ή το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο των γονιών. Η έλλειψη γνώσης γύρω από ζητήματα παιδοψυχολογίας και διαχείρισης ή η αίσθηση εξουσίας των γονιών επάνω στα παιδιά τους. Τα παιδιά μεγάλωναν είτε σε συνθήκες πλήρους απαγόρευσης, είτε σε συνθήκες πλήρους ελευθερίας. Συχνά έχαναν την παιδική τους ηλικία καθώς αναγκάζονταν να εργάζονται από πολύ νωρίς ή αναλάμβαναν ευθύνες που δεν θα έπρεπε να έχουν. Δεν ήταν λίγες οι φορές που ανήλικα άτομα και κυρίως κορίτσια αναγκάζονταν να παντρευτούν προκείμενου να απαλλάξουν την οικογένεια από τα "έξοδα" τους.
Σήμερα...
Οι καιροί άλλαξαν. Πλέον οι έρευνες μιλούν ξεκάθαρα με δεδομένα και συμπεράσματα για το τι πρέπει να συμβαίνει, ώστε η κοινωνία να αποκτήσει υγιείς, συνειδητοποιημένους και ευγενείς αυριανούς ενήλικες. Όλα πολύ καλά ως εδώ. Όντως η γνώση είναι εύκολα προσβάσιμη και όντως οι νέοι γονείς μάχονται πραγματικά για την θετική διαπαιδαγώγηση, παλεύοντας με τους δαίμονες του παρελθόντος, που τους κατατρέχουν. Θυμάστε τι είπαμε πιο πάνω;
Λίγος ελεύθερος χρόνος: Το παιδί χρειάζεται τους γονείς του πολύ περισσότερο από όσο εν τέλει τους έχει. Άρα τα περισσότερα παιδιά βιώνουν την έλλειψη και την ανασφάλεια ότι οι γονείς τους δεν είναι εκεί διαρκώς. Αυτό συμβαίνει στην πλειοψηφία των νέων οικογενειών.
Λίγος χώρος: Τα περισσότερα παιδιά μεγαλώνουν σε μεγάλες πόλεις μέσα σε διαμερίσματα, που καλούνται από βρεφική ηλικία να βιώσουν την παρατήρηση, η οποία θα γίνει από τους γείτονες, επειδή παίζουν αμέριμνα. Μπορεί όχι στα ίδια, αλλά οι γονείς που δέχονται σχόλια τέτοιου τύπου στρεσάρονται και αυτόματα περνούν το αίσθημα στο παιδί. Ταυτόχρονα οι επιλογές για κινητικά παιχνίδια εκτόνωνης στο σπίτι είναι περιορισμένες.
Υπερκαταναλωτισμός: Στα περισσότερα αν όχι σε όλα τα σπίτια τα αντικείμενα πλέον είναι πάρα πολλά. Συχνά πολύ περισσότερα από όσα πραγματικά χρειάζεται κανείς. Τι σημαίνει αυτό; Πολλά ερεθίσματα. Πολλές επιλογές. Όλα μοιάζουν ενδιαφέροντα για το μικρό παιδί και όλα θέλει να τα πειράξει. Όλη αυτή η πληροφορία δημιουργεί υπόγεια ένταση και το αίσθημα του ανικανοποίητου. Έτσι παρατηρείται το φαινόμενο της δυσφορίας, το οποίο παρουσιάζει ένα παιδί ως "γκρινιάρη" ή "καλομαθημένο". Να μερικοί χαρακτηρισμοί που συνοδεύουν έναν άνθρωπο από μικρή ηλικία, χωρίς να μπαίνει κανείς σε διαδικασία να ψάξει βαθύτερα.
Συμπέρασμα...
Άρα έχουμε γονείς κουρασμένους υπέρ το δέον, παιδιά γεμάτα περιέργεια, την οποία καλούνται να περιορίσουν και ενέργεια, την οποία είναι δύσκολο να εκτονώσουν. Συνεπώς βλέπουμε βρέφη και νήπια να γκρινιάζουν να ξεσπούν και να κάνουν μόνιμα κάτι απαγορευμένο, είτε γιατί δεν έχουν επιλογή είτε γιατί επιζητούν προσοχή. Λογικό! Με αυτά τα δεδομένα η ανατροφή συνεχίζει να είναι περίπλοκη διαδικασία ακόμη κι όταν όλα μοιάζουν γνωστά. Η θεωρία από την πράξη απέχει και εν τέλει η κοινωνική κατακραυγή δυστυχώς δεν εγκαταλείπει την "εξουσία" της, όσα χρόνια κι αν περάσουν. Οι νέοι γονείς χρειάζονται ανθρώπους να τους κατευθύνουν, να τους ενημερώσουν και να τους εξηγήσουν "πώς" πρέπει να ενεργούν. Ευτυχώς οι άνθρωποι που θέλουν να βοηθήσουν είναι ολοένα και αυξανόμενοι, έχει σημασία όμως να συνεργάζονται και με γονείς που θέλουν πραγματικά να βοηθηθούν.
Δυσκολίες πάντα υπήρχαν, υπάρχουν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν αναλόγως την εποχή. Είναι σημαντικό ως άνθρωποι να τηρούμε ένα μέτρο και έναν "συντηρητισμό" ως προς τις τακτικές και τις μεθόδους, ώστε να βλέπουμε τι λειτουργεί και εν τέλει τι είναι αυτό που φέρνει επιθυμητά αποτελέσματα. Η απολυτότητα δεν έχει θέση, όταν μιλάμε για ανθρώπινες ψυχές, οπότε με μια βαθιά ανάσα και με καθαρή σκέψη ας οδεύσουμε μπροστά. Λάθη θα κάνουμε όλοι! Είμαστε όμως σε θέση να ζητήσουμε ειλικρινή συγγνώμη από τα παιδιά μας και να προχωρήσουμε;
