Ψηφιακή Αφήγηση: μια σύγχρονη προσέγγιση στην εκπαίδευσης

Ο όρος ψηφιακή αφήγηση κερδίζει όλο και περισσότερο την προσοχή της εκπαιδευτικής κοινότητας κατά την τελευταία δεκαετία λόγω των εξαιρετικά θετικών αποτελεσμάτων των ερευνών και μελετών περίπτωσης που διεξάγονται σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευση σε παγκόσμια κλίμακα.

Τι σημαίνει ο όρος "ψηφιακή αφήγηση";

Ο άνθρωπος από μικρή ηλικία μαθαίνει και ερμηνεύει τον κόσμο γύρω του μέσα από την αφήγηση. Η αφήγηση στην ουσία αποτελεί μια πράξη επικοινωνίας μεταξύ πομπού και δέκτη, στην οποία παρουσιάζεται προφορικά ή γραπτά, μια σειρά πραγματικών ή πλασματικών γεγονότων. Από την αρχαιότητα οι άνθρωποι προσπάθησαν να αντιληφθούν τον κόσμο και να διοχετεύσουν γνώση στις επόμενες γενιές μέσω της αφήγησης ιστοριών.

Εάν το σκεφτούμε σε βάθος, τα πάντα γύρω μας από τα βιβλία, τις ταινίες, τα ΜΜΕ, τα τραγούδια, τη διαφήμιση κλπ. στηρίζονται στην αφήγηση. Όλα αφηγούνται ιστορίες, δηλαδή γεγονότα που συνδέονται μεταξύ τους με μια λογική χρονική ακολουθία.

Η ψηφιακή αφήγηση συνδυάζει τη διήγηση γεγονότων - πραγματικών ή πλασματικών - με ψηφιακό περιεχόμενο όπως οι εικόνες, οι φωτογραφίες, η μουσική, η ηχογραφημένη αφήγηση και το βίντεο. Τα βίντεο που δημιουργούνται μέσω της ψηφιακής αφήγησης είναι σύντομα σε διάρκεια (δεν υπερβαίνουν τα 10 λεπτά) και συνήθως στοχεύουν στη συναισθηματική απόκριση του θεατή, με αποτέλεσμα να πετυχαίνουν το σκοπό τους με σύντομο και μεστό τρόπο.

Οι ψηφιακές ιστορίες μπορούν να δημιουργηθούν για την έκφραση και επικοινωνία ενός βιώματος, για διδασκαλία, για ενημέρωση ή/και ευαισθητοποίηση του κοινού, για καλλιτεχνική έκφραση κλπ. καθιστώντας ανεξάντλητο το πεδίο της ψηφιακής αφήγησης.

Ψηφιακή αφήγηση και εκπαίδευση

Έπειτα από έρευνες και μελέτες περίπτωσης γνωρίζουμε επαρκώς τον κομβικό ρόλο της ψηφιακής αφήγησης στην εκπαιδευτική διαδικασία, καθώς χρησιμοποιεί λειτουργίες όπως τη σκέψη και τη μνήμη, με αποτέλεσμα να ενισχύει την γνωστική ικανότητα, την εξαγωγή συμπερασμάτων και την αφαιρετική σκέψη των μαθητών.

Η δημιουργία σύντομων βίντεο με ψηφιακό περιεχόμενο μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε όλα τα επίπεδα και τύπους εκπαίδευσης ως υποστηρικτικό εργαλείο και μπορεί να αφορά διαφορετικές ηλικιακές ομάδες: από το νηπιαγωγείο έως ομάδες εκπαίδευσης ενηλίκων.

Πώς μπορεί να διευκολύνει το έργο των εκπαιδευτικών;

Η δημιουργία ψηφιακών ιστοριών μπορεί να λειτουργήσει υποστηρικτικά στο εκπαιδευτικό πλαίσιο, είτε υπό τη μορφή ψηφιακού κόμικ, είτε υπό τη μορφή ψηφιακής ιστορίας για την κατανόηση ιστορικών γεγονότων, αφηρημένων εννοιών κ.ο.κ, καθώς το πολυμεσικό περιβάλλον της ψηφιακής αφήγησης με τη βοήθεια ήχων, μουσικής υπόκρουσης, εικόνων ή/και αφηγούμενου λόγου καθιστά το περιεχόμενο των ιστοριών εξαιρετικά ενδιαφέρον. Τα σύγχρονα παιδιά έχουν μάθει να νοηματοδοτούν τον κόσμο μέσω της ψηφιακής εικόνας, επομένως η ψηφιακή αφήγηση ενισχύει τη μάθηση, διευκολύνοντας την εμπέδωση της ύλης καθώς καθιστά το περιεχόμενο του μαθήματος πιο ελκυστικό, ανοίγοντας νέους δρόμους στη διδασκαλία του 21ου αιώνα.

Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να δημιουργήσουν τις δικές τους ψηφιακές ιστορίες ή/και ψηφιακά κόμικ μέσω ειδικών εφαρμογών διαμόρφωσης ψηφιακών ιστοριών, όπως το Storyboard That, το iMovie κ.ά. προκειμένου να ενισχύσουν το περιεχόμενο του μαθήματος. Ταυτόχρονα, μπορούν να παροτρύνουν τους μαθητές να φτιάξουν τις δικές τους ιστορίες. Οι μαθητές μέσω της δημιουργίας των δικών τους ψηφιακών ιστοριών ενισχύουν τις νοητικές, γλωσσικές και συναισθηματικές τους δεξιότητες. Ακόμα, σύμφωνα με έρευνες η ψηφιακή αφήγηση ενδυναμώνει πληθώρα δεξιοτήτων γραμματισμού όπως συγγραφής, οργάνωσης, επίλυσης προβλημάτων, τεχνολογικές δεξιότητες, βελτιστοποίηση συνεργασίας μεταξύ των μαθητών κ.ά.

Ένας ελληνικός ψηφιακός τόπος ιστοριών τον οποίο αξίζει να επισκεφθούν οι μαθητές για να πάρουν ιδέες αλλά και να ανεβάσουν τις δικές τους ιστορίες είναι η Μηλιά, μια πλατφόρμα για τη δημιουργία ψηφιακών, διαδραστικών αφηγήσεων: https://milia.ntlab.gr/index.php.

Πηγές:

Μουταφίδου, Α., & Μπράτιτσης, Θ. (2013 Οκτώβριος 4-6). Ψηφιακή Αφήγηση και δημιουργική γραφή: δύο παράλληλοι κόσμοι με κοινό τόπο. Πρακτικά 1ου Διεθνούς Συνεδρίου Δημιουργικής Γραφής, Αθήνα.