"Στο παιδί μου δεν αρέσουν τα βιβλία..."
Το καλύτερο δώρο που μπορεί ένας γονιός να προσφέρει στο παιδί του είναι να του "φυτέψει" τον σπόρο της αγάπης για τα βιβλία. Τον σπόρο όμως τον δίνουν τα δέντρα που ήδη έχουν καρποφορήσει. Γονείς που αγάπησαν και εμπλούτισαν τη ζωή τους με τα βιβλία και μέσα από τα βιβλία είναι ευκολότερο να μυήσουν τα παιδιά τους στον μαγικό κόσμο της ανάγνωσης. Φυσικά μπορούμε να κάνουμε την αρχή ακόμα και τώρα δίνοντας κίνητρο και στα παιδιά μας να ακολουθήσουν.
Η προσέγγιση του γονέα
Οι γονείς συνήθως "σπρώχνουμε" τα παιδιά να διαβάσουν βιβλία απαριθμώντας όλα τα οφέλη που μπορούν να λάβουν μέσα από την ανάγνωση. Τα εξισώνουμε με αυτό τον τρόπο με τα σχολικά βιβλία που μας παρέχουν γνώσεις. Πληροφορίες, λεξιλόγιο, σωστή σύνταξη. Παρουσιάζεται, λοιπόν, ένα λογοτεχνικό βιβλίο ως εγχειρίδιο γραπτής έκφρασης και ως τόμος κάποιας εγκυκλοπαίδειας. Άλλος ένας τρόπος ανάπτυξης ικανοτήτων του παιδιού για το μέλλον που το περιμένει. Και πράγματι τα προσφέρει όλα αυτά ένα καλό βιβλίο.
Η προσέγγιση του παιδιού
Τα παιδιά, όμως, στον ελεύθερο χρόνο τους δεν έχουν ανάγκη να μελετήσουν και πάλι. Στον ελεύθερο χρόνο τους έχουν ανάγκη να διασκεδάσουν, να χαλαρώσουν, να βιώσουν καινούριες εμπειρίες, να ανακαλύψουν καινούρια συναισθήματα. Η λάθος πληροφόρηση σε συμμαχία με την εύκολη πρόσβαση στην τηλεόραση και στο διαδίκτυο στρέφουν τα παιδιά στις οθόνες. Το διαδίκτυο και η τηλεόραση κρατούν στα χέρια τους τη δύναμη της εικόνας. Γρήγορα, με ακρίβεια και ευχάριστα παρουσιάζουν στα παιδιά ιστορίες και τους προσφέρουν διασκέδαση. Στον περιορισμένο ελεύθερο χρόνο που έχουν τα παιδιά είναι ξεκάθαρα η πιο δελεαστική επιλογή.
Η προσέγγιση του βιβλιόφιλου
Αν όμως ήξεραν την αλήθεια; Την αλήθεια που ένας βιβλιόφιλος γνωρίζει καλά; Τη γνωρίζει γιατί την ανακάλυψε. Δεν του την επέβαλλαν, δεν του τη δίδαξαν. Την βίωσε, την ανακάλυψε και έγινε αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής του. Η εικόνα έχει δύναμη. Τα παιδιά παρακολουθούν. Παραμένουν όμως παρατηρητές. Παρατηρητές μιας εικόνας που έπλασε η φαντασία κάποιου άλλου. Στην περίπτωση, όμως, της ανάγνωσης συμμετέχουν. Μπαίνουν και εκείνα μέσα στην εικόνα. Στην εικόνα που η δική τους φαντασία έπλασε, που η δική τους καρδιά ένιωσε και δημιούργησε.
Μέσα από τις σελίδες ενός βιβλίου, τους συστήνονται νέοι φίλοι. Κάποιοι τους μοιάζουν, κάποιοι είναι διαφορετικοί από αυτούς και χρειάζεται χρόνος, για να τους γνωρίσουν καλύτερα και να τους συναισθανθούν, με κάποιους ταυτίζονται πλήρως. Μαζί τους θα ζήσουν την ιστορία τους, θα πάνε σε μέρη διαφορετικά, θα κάνουν σκανταλιές, θα αντιμετωπίσουν κινδύνους. Μαζί θα γελάσουν, μαζί θα κλάψουν γιατί τα παιδιά διαβάζοντας θα είναι μέρος της ιστορίας. Θα ζουν την ιστορία. Δεν θα είναι απλά παρατηρητές. Μόνα τους θα ανακαλύψουν σελίδα τη σελίδα ότι η ανάγνωση ενός βιβλίου είναι μια μοναδική εμπειρία, που μπορεί να καλύψει την ανάγκη τους για χαλάρωση, για διασκέδαση αλλά και για προβληματισμό, για εσωτερική αναζήτηση. Κυρίως την ανάγκη τους να μάθουν τον κόσμο και να γίνουν μέρος του. Κι όλα αυτά μέσα σε ένα προστατευμένο περιβάλλον και στο χρόνο που εκείνα ορίζουν. Και σιγά σιγά η ανάγνωση ενός λογοτεχνικού βιβλίου θα γίνει μια προσωπική επιλογή για τον ελεύθερο χρόνο τους.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Ο δρόμος για την αλήθεια αυτή είναι άλλοτε σύντομος και άλλοτε μακρύς. Ας δώσουμε χρόνο και χώρο στο παιδί. Μπορούμε να επισκεφτούμε μαζί ένα βιβλιοπωλείο ή μια έκθεση βιβλίου. Να αγγίξουμε τα βιβλία, να μυρίσουμε τις σελίδες τους και να διαβάσουμε τις περιλήψεις στα οπισθόφυλλα. Μπορούμε να αφήσουμε τα παιδιά μόνα τους να δουν τις εικόνες, να ξεφυλλίσουν τα βιβλία, ακόμα και να διαβάσουν αποσπάσματα. Έτσι θα βρουν το βιβλίο, την ιστορία που θα τους κινήσει την περιέργεια, που θα ξυπνήσει το ενδιαφέρον τους, εκείνο που θα καλύψει τις ανάγκες του τη δεδομένη στιγμή. Δεν χρειάζεται να έχει διδακτικό περιεχόμενο, δεν χρειάζεται να είναι της αρεσκείας μας. Σημασία έχει να είναι η επιλογή του παιδιού για διασκέδαση. Ας το αφήσουμε ελεύθερο να διαλέξει εκείνο το "εισιτήριο" για το μαγικό κόσμο της ανάγνωσης. Το σημαντικό είναι να "επιβιβαστεί" στο "πλοίο" και να ζήσει το ταξίδι. Μετά οι προορισμοί είναι ατέλειωτοι.