Το παιδί κι ο φόβος

Δεν χρειάζεται να εξηγήσουμε ότι ο φόβος είναι ένα δυσάρεστο συναίσθημα. Χρειάζεται όμως να αναρωτηθούμε από πού προέρχεται.
Προκαλείται από τη συνειδητοποίηση ή τη φαντασίωση ενός επικείμενου κινδύνου. Συχνά λειτουργεί ως προειδοποίηση για έναν επερχόμενο κίνδυνο, ώστε να λάβουμε προφυλάξεις. Αυτή είναι η υγιής πλευρά του φόβου που μας βοηθά να διακρίνουμε πιθανούς κινδύνους και να προστατευτούμε, ή τουλάχιστον να μειώσουμε τις δυσάρεστες επιπτώσεις τους.

Το πρόβλημα ξεκινά όταν ο φόβος γίνεται υπερβολικός, μας παραλύει και μας εμποδίζει να ζούμε τη ζωή μας.

Οι φόβοι των παιδιών

Για τα παιδιά κάθε μέρα είναι μια καινούρια εμπειρία, μια πρόκληση σε νέες καταστάσεις. Είναι φυσιολογικό να φοβούνται αντιμετωπίζοντας το άγνωστο. Οι φόβοι τους ενισχύονται καθώς αποκτούν την ικανότητα να συνδέουν την αιτία με το αποτέλεσμα. Αυτή η αντίδρασή τους τα βοηθά να αντιμετωπίσουν επιτυχώς και με ασφάλεια πρωτόγνωρες καταστάσεις. Πρόκειται για υγιείς φόβους που τα προστατεύουν, χωρίς να τα εμποδίζουν να ζουν σύμφωνα με την ηλικία τους.

Οι περισσότεροι φόβοι υποχωρούν σταδιακά, καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, πλουτίζουν τις εμπειρίες τους, εμπιστεύονται το περιβάλλον τους κι αποκτούν σαφέστερη επίγνωση των ικανοτήτων τους.

Αντιμετωπίζοντας τους παιδικούς φόβους

Όσο κι αν μας φαίνονται αφελείς, οι φόβοι είναι πραγματικοί για το παιδί κι ως τέτοιοι πρέπει να αντιμετωπίζονται. Σεβόμαστε τους φόβους του, δίχως να προσπαθούμε να του αποδείξουμε ότι δεν πρέπει να φοβάται. Οι φόβοι δεν ξεπερνιούνται απλά αν τους αγνοήσουμε. Είναι προτιμότερο να δείξουμε στο παιδί ότι του συμπαραστεκόμαστε και μαζί θα αντιμετωπίσουμε ό,τι το φοβίζει.

Βοηθάμε το παιδί, αν του περάσουμε το μήνυμα πως δεν είναι ο μόνος που αντιμετωπίζει αυτόν τον φόβο. Λόγια όπως "κι εγώ φοβόμουν όταν ήμουν μικρή", καθησυχάζουν το παιδί, του δίνουν τη βεβαιότητα ότι κι άλλοι ένιωσαν με τον ίδιο τρόπο και το ξεπέρασαν, το βοηθούν να αποδεχτεί τον εαυτό του.

Πότε πρέπει να προβληματιστούμε

Αν ο φόβος του παιδιού είναι σε τέτοια ένταση που δυσκολεύεται να τον εκφράσει λεκτικά, μπορεί να του προκαλέσει σωματικά προβλήματα όπως ταχυπαλμία, εφίδρωση, πόνο στην κοιλιά, ζάλη. Συχνά ο φόβος, αντί να καταλαγιάζει, δείχνει να ενισχύεται με τον καιρό και μπορεί να φτάσει να το εμποδίζει να ζήσει φυσιολογικά την παιδική του ηλικία. Φοβάται να βγει έξω, να αποχωριστεί τους γονείς του, να πάει στο σχολείο.