Η μελέτη της παιδικής ηλικίας ξεκινά από τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους και εμπλουτίζεται στο πέρασμα των ετών με ιδέες γύρω από την εκπαίδευσή (Rousseau και Locke), με συστηματικές περιγραφές της βρεφικής ανάπτυξης (Δαρβίνος) και πιο πρόσφατα με το πως οι πρώιμες εμπειρίες μας επιδρούν στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς μας (Freud).
Έτσι η μελέτη της συμπεριφοράς ενός παιδιού στα στάδια ανάπτυξής του μπορεί να αποφέρει εξαιρετικής σημασίας αποτελέσματα σχετικά με τη ψυχική του υγεία.
Η αποκάλυψη δυσκολιών που μπορεί να βιώνει το παιδί προϋποθέτει την άγρυπνη ματιά του γονέα. Χρειάζεται δηλαδή ο φροντιστής του παιδιού να είναι σε θέση να αναγνωρίσει γνωστικές, συναισθηματικές, σωματικές και συμπεριφορικές αντιδράσεις που έχουν μια υπερβολή και δυσχεραίνουν την καθημερινότητα του.
Πότε να ζητήσω βοήθεια ;
Παρατηρώντας το παιδί σε διάφορες εκφάνσεις της ζωής του επιζητούμε να εντοπίσουμε ενδείξεις που δηλώνουν πως κάτι βαθύτερο υπάρχει που το απασχολεί :
- δυσκολία στην προσαρμογή του σε αλλαγές,
- νευρικότητα και ξεσπάσματα,
- ευερεθιστότητα και θυμό,
- δυσκολία κοινωνικοποίησης
- απομόνωση από φίλους και οικογένεια,
- μειωμένο ενδιαφέρον για δραστηριότητες που πριν το ευχαριστούσαν
- ντροπή και ενοχικά συναισθήματα
- αλλαγές στον ύπνο ή στην όρεξή του
- έλλειψη προσοχής και αδυναμία συγκέντρωσης
- υπερκινητικότητα
- άγχος ή παρατεταμένη θλίψη
- υπερβολικούς φόβους και ανησυχίες
- συναισθηματικές εντάσεις
- μειωμένη αντιληπτική ικανότητα
- δυσκολίες στην ανάγνωση ή στο λόγο του
Η συζήτηση και ο διάλογος ενδείκνυνται ως τρόποι ανίχνευσης, ενώ για μικρότερες ηλικίες που το παιδί δε γνωρίζει πως να εκφράσει το πραγματικό του συναίσθημα ελέγχουμε τη μορφή του παιχνιδιού του, τις ζωγραφιές του, τις χειρονομίες του, την αλληλεπίδραση του με συνομήλικα παιδιά και τη γενικότερη στάση του.
Ακόμα και στην υποψία ότι κάτι ξεφεύγει από το σύνηθες και αυτό που έχουμε ως τώρα γνωρίσει για το παιδί μας , είναι καλό να ζητήσουμε την άποψη ενός ειδικού ψυχικής υγείας .
Τι θα προσφέρει η συμβουλευτική στο παιδί μου;
Μέσα από τη συμβουλευτική διαδικασία επιδιώκεται το παιδί να νιώσει ότι υπάρχει κάποιος που αντιλαμβάνεται την ανάγκη του και αποδέχεται τις αδυναμίες και τους περιορισμούς του .
Ο σύμβουλος με ενσυναίσθηση και μη επικριτική διάθεση , συνεργάζεται με το παιδί ώστε:
- να ενισχυθούν οι δεξιότητες που θα το βοηθήσουν να μάθει να διαχειρίζεται τις συναισθηματικές δυσκολίες του
- να προσαρμόσει τη συμπεριφορά του με τρόπο λειτουργικότερο
- να ευθυγραμμιστούν οι σκέψεις του με τη διάθεση και τις αντιδράσεις του
- να αυξηθεί η αυτοπεποίθησή του
- να γίνει πιο ευέλικτο και να προσαρμόζεται ευκολότερα σε αλλαγές και μεταβατικά στάδια
- ενώ σε περίπτωση που η αξιολόγηση κατευθύνεται προς κάποια αναπτυξιακή ή ψυχική διαταραχή, ο σύμβουλος θα χρειαστεί να συνεργαστεί με τον αντίστοιχο ειδικό με βαθύτερες γνώσεις επί του συγκεκριμένου προβλήματος.
Μπορώ να βοηθηθώ και εγώ από τη συμβουλευτική;
Η συμβουλευτική ως δομημένη διαδικασία μπορεί να λειτουργήσει υποστηρικτικά και για τους γονείς και να τους εκπαιδεύσει να αναπτύξουν μια πιο υποστηρικτική στάση για το παιδί. Η ενίσχυση της δικής μου επίγνωσης και επαφής με τον εαυτό μου θέτει γερά θεμέλια στο να μπορώ να αναγνωρίσω και το παιδί μου ως αυθύπαρκτη ύπαρξη με δικές του ανάγκες και επιθυμίες. Στην περίπτωση αυτή η επικοινωνία γίνεται περισσότερο ξεκάθαρη και για τα δύο μέλη και αποφεύγονται εντάσεις και σχέσεις ελέγχου και κυριαρχίας .
Πηγές
Gerald, K & Gerald, D. (2009), Η συμβουλευτική διαδικασία στα παιδιά, Αθήνα : Εκδ. Ελληνικά Γράμματα
