Τα παιδιά, τα μικρά αυτά ανθρωπάκια που προσπαθούν να κατανοήσουν και να εξερευνήσουν τον κόσμο γύρω τους, συχνά περνάνε από διάφορες συναισθηματικές περιόδους και με πιο έντονες, τις περιόδους θυμού.
Όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον θυμό ενός μικρού παιδιού, συχνά νιώθουμε δυσάρεστα και πολλές φορές δεν ξέρουμε πώς να το διαχειριστούμε. Αυτό συμβαίνει γιατί πολλές φορές, όταν ήμασταν εμείς παιδιά, μας διδάξανε πως το να θυμώνω δεν είναι αποδεκτό και αυτό έγινε ακριβώς, γιατί ούτε οι τότε ενήλικες της ζωής μας ήξεραν πώς να το διαχειριστούν.
Τι κρύβεται πίσω από τον θυμό;
Αυτή την στιγμή λοιπόν, καλούμαστε οι ίδιοι να διαχειριστούμε το θυμό του παιδιού μας και αναρωτιόμαστε, ψάχνουμε, προσπαθούμε να βρούμε λύσεις και τρόπους. Το πρώτο που θα ήθελα να σας αναφέρω είναι πως ο θυμός πολλές φορές κρύβει πίσω του κάποιο άλλο συναίσθημα. Μπορεί να είναι λύπη, μπορεί να είναι φόβος. Αν μπορούμε να καταλάβουμε ποιο συναίσθημα κρύβεται στην έκρηξη του παιδιού, τότε μπορούμε ίσως πιο εύκολα να αντιμετωπίσουμε.
Γινόμαστε παράδειγμα προς μίμηση
Επίσης, κάτι που το ξεχνάμε αρκετά, είναι πως τα παιδιά μιμούνται τους ενήλικες αλλά και τα άλλα παιδιά γύρω τους. Αυτός είναι ένας καλός λόγος να παρατηρήσουμε τον εαυτό μας και τους κοντινούς μας, για να αναγνωρίσουμε ποια μη-λεκτικά μηνύματα παίρνει το παιδί. Για να σας δώσω ένα παράδειγμα, αν εμείς ή κάποιο άλλο κοντινό μέλος της οικογένειας φωνάζει όταν θυμώνει, δεν μπορούμε να ζητήσουμε από το παιδί να μην αντιδρά έτσι στην δική του έκφραση θυμού. Καταλαβαίνετε πως δεν θα έχει κανένα αποτέλεσμα.
Βάζω όρια
Κάτι άλλο που θα πρέπει να έχουμε κατά νου, παρόλο που μπορεί κάποιες φορές να είναι δύσκολο, είναι πως όταν ο θυμός του εκφράζεται με τρόπο δυσάρεστο (πχ. χτυπάει, φωνάζει, πετάει πράγματα) πρέπει να μπουν όρια, τόσο για την δική του ασφάλεια όσο και για τους γύρω του. Τα όρια πάντα πρέπει να μπαίνουν για τον τρόπο που εκφράζει τον θυμό του και όχι γιατί νιώθει θυμωμένο. Μπορείτε αρχικά απλά να του μιλήσετε: πχ. «Καταλαβαίνω πως έχεις θυμώσει γιατί θα ήθελες να πάμε κι άλλη βόλτα ενώ είναι η ώρα να γυρίσουμε σπίτι, αλλά ο τρόπος που εκφράζεις τον θυμό σου δεν μου αρέσει. Δεν μου αρέσει να μου φωνάζεις ή να με χτυπάς, με στενoχωρεί. Θες να βρούμε άλλον τρόπο να διώξουμε τον θυμό σου;»
Αυτές οι συζητήσεις φυσικά προϋποθέτουν πως το παιδί είναι απλώς θυμωμένο και όχι σε ‘κρίση’. Όταν είναι τόσο έντονος ο θυμός τους, ώστε να μην ακούνε τίποτα και απλώς να έχουν βυθιστεί σε αυτήν την κατάσταση, φροντίστε αρχικά την ασφάλεια του (να μην χτυπήσει) και έπειτα μείνετε δίπλα του, ήρεμοι. Η δικιά μας συναισθηματική κατάσταση είναι που βοηθάει τα παιδιά να μειώσουν το συναίσθημα σταδιακά, λαμβάνοντας την ηρεμία μας ως ασφάλεια.
Σε πιο μεγάλες ηλικίες, μπορείτε να ρωτήσετε αν θα θέλουν σωματική επαφή (μια αγκαλιά, ένα χάδι) ή κάποια άλλη βοήθεια για να διαχειριστούν και να απομακρύνουν το συναίσθημα. Μερικά παιδιά έχουν ανάγκη να μείνουν μόνα, κάποια άλλα χρειάζονται τον ενήλικα δίπλα τους. Ανάλογα με την ηλικία και τις ανάγκες του παιδιού, διαμορφώστε και την προσέγγιση σας.
Παίρνω την ευθύνη
Φυσικά, θα υπάρξουν φορές που κι εσείς δεν θα είστε στην κατάλληλη ψυχολογία να αντιμετωπίσετε μια τέτοια κατάσταση και αυτό είναι κάτι λογικό και συμβαίνει σε όλους. Αυτό που δεν συμβαίνει όμως συχνά, είναι να πάρουμε την ευθύνη μπροστά στα παιδιά μας. Όταν συμβεί να χάσετε τον έλεγχο και να αντιδράσετε διαφορετικά από ότι θα θέλατε, μπορείτε - όταν ηρεμήσετε - να ζητήσετε συγγνώμη από το παιδί και να του εξηγήσετε πως λυπάστε, που εκφράσετε τον δικό σας θυμό κατά αυτόν τον τρόπο. Με αυτήν την συζήτηση, δεν πρέπει να ακουστούν εκφράσεις τύπου: εσύ με έκανες να θυμώσω και να αντιδράσω έτσι. Το πώς αντιδράμε σε ένα ερέθισμα (όποιο και αν είναι αυτό) είναι αποκλειστικά δική μας ευθύνη και αυτό είναι κάτι που πρέπει να μάθουν τα παιδιά, από μικρή ακόμα ηλικία. Έχουμε επιλογή να αντιδράσουμε με έναν τρόπο ή με έναν άλλο. Το τι θα κάνουμε και τι επιπτώσεις θα έχει αυτό που θα κάνουμε, εξαρτάται αποκλειστικά από εμάς.
Θυμηθείτε, δεν θέλουμε να καταστείλουμε το συναίσθημα του θυμού, θέλουμε να τα μάθουμε να το διαχειρίζονται με σωστό τρόπο, κάτι που θα τα βοηθήσει σε όλη την πορεία της ζωής τους.
